Project ontwikkelingsvisie voor landgoederenzone Beetsterzwaag
Locatie Gemeente Opsterland, Nederland
Opdrachtgever Bosgroep Noord-Oost Nederland, Provincie Fryslân, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Gemeente Opsterland en Vereniging de Opsterlandse Groene Parels (vereniging van landgoedeigenaren)
In samenwerking met Fennema Advies (rentmeester) en Stichting In Arcadië (tuinhistorie)
Oppervlakte 400ha
Ontwerp 2011 – 2012
Status afgerond
Dit project is tot stand gekomen in dienstverband bij Strootman Landschapsarchitecten
Het parklandschap van Beetsterzwaag en Olterterp ligt als een eiland van bossen, lanen en compacte open ruimten in het zeer open Friese landschap. Na de ontginning van het aanwezige hoogveen groeide het gebied uit tot een verzamelplaats van rijkere boeren en Friese adel, die vanaf halverwege de 18e eeuw buitenplaatsen en bossen aanlegden. Wat het parklandschap van Beetsterzwaag en Olterterp zo bijzonder maakt is vooral de combinatie van cultuurlandschap en tuinhistorie. De structuurlijnen uit het cultuurlandschap vormen als het ware het frame, met daarin de buitenplaatsen als bijzondere parels. In de loop van de 20e eeuw raakte dit parklandschap langzaam in verval. Het is nog steeds prachtig, maar het gebied raakt versnipperd, de samenhang verdwijnt en de natuur neemt het langzaam over.
Na een grondige studie van de geschiedenis van dit gebied, heeft Strootman Landschapsarchitecten een ruimtelijke toekomstvisie gemaakt voor ensemble en voor de afzonderlijke landgoederen en buitenplaatsen. Er is een ontwerp gemaakt voor het ‘frame’ van het cultuurlandschap: lange lijnen van sloten, wegen en kavelgrensbeplanting. De nieuwe configuratie van bos en open ruimten is spannender dan de huidige situatie. Voor elk landgoed afzonderlijk werden de essenties vastgelegd en voorstellen gemaakt voor de uitwerking daarvan.
Geld voor het daadwerkelijk opknappen en beheren van de landgoederen en buitenplaatsen is een groot probleem. In samenwerking met rentmeester Age Fennema werd er daarom gezocht naar nieuwe economische dragers. Daarbij moet worden gedacht aan directe vormen van betaling, zoals betaald parkeren, S(up)port for Nature’, kleinschalige verblijfsaccommodatie, evenementen, excursies en donateurs, en aan indirecte vormen van betaling zoals ‘groene en blauwe diensten’, een landgoederenfonds of landschapsfonds, landschapsveilingen, crowd funding, en biomassa-afzet via de lokale biomassa-installatie.
Bieke Van Hees 